Δυόμιση χρόνια μετά το πρώτο #lockdown που επιβλήθηκε στην #Ελλάδα, – επιφέροντας μια τραγική συρρίκνωση στην παγκόσμια οικονομία – τόσο η παγκόσμια κοινωνία όσο κι η ελληνική, παλεύουν ακόμη να συνηθίσουν τις νέες συνθήκες αλλά και να μην κυλήσουν στην κατάθλιψη, καρδιακές και ψυχικές νόσους, έξαρση αυτοάνοσων, ακόμη και την απομόνωση κι αποξένωση και… ανθρωποφοβία, που έγιναν τρόπος ζωής και οδήγησαν την κοινωνία σε μια ανθρωποπαύση του “σχετίζεσθαι”. Η Παγκόσμια Ημέρα Καρδιάς έρχεται ως μια υπενθύμιση της ανάγκης για μια επανεκκίνηση της κοινωνικής ζωής, της άθλησης και της ενδυνάμωσης του ίδιου του οργάνου που μας κρατάει στη ζωή και την ενέργεια.
Γενικές αιτίες… ακόμη και το περιβάλλον.
Κλειδί σωτηρίας, Η Ανθρωπότητα, Η Φύση και Ο Άνθρωπος
Στο φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Καρδιάς συμπεριλαμβάνονται τρεις πυλώνες: Η Ανθρωπότητα, Η Φύση και Ο Άνθρωπος.
Η πρόσβαση στη θεραπεία και η υποστήριξη των ασθενών για την καρδιαγγειακή νόσο ποικίλλει ευρέως σε όλο τον κόσμο. Πάνω από το 75% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού έως μεσαίου εισοδήματος, αλλά η πρόσβαση για αντιμετώπιση και θεραπεία της νόσου μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα οπουδήποτε. Οι εκδηλώσεις στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Καρδιάς έχουν ως στόχο να κάνουν τη διαφορά στις ζωές όλης της ανθρωπότητας.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα, με αποτέλεσμα να πεθαίνουν 7 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο. Είτε πρόκειται για πιο άμεσες ενέργειες όπως το περπάτημα ή το ποδήλατο αντί για ταξίδια με αυτοκίνητο, είτε για μακροπρόθεσμες προσπάθειες, όπως η υποστήριξη της νομοθεσίας για τον καθαρό αέρα, ο καθένας από εμάς μπορεί να συνεισφέρει σε έναν πιο υγιή πλανήτη με τον δικό του τρόπο.
Εμβόλια | Άσκηση και σωματική δραστηριότητα για την αποτελεσματικότητά τους
Μειώθηκαν οι επισκέψεις σε νοσοκομεία
Κι ενώ πλέον ο κοινός νους θα έλεγε πως μέσα από τα lockdown, την μειωμένη κοινωνικοποίηση και την μείωση της επίσκεψης σε νοσοκομεία, – ή και της σχολικής κι ακαδημαϊκής κοινότητας σε χώρους μεγάλου συγχρωτισμού όπως τα σχολεία και τα πανεπιστήμια – περιορίσαμε και την έκθεση στον ιό και ίσως και άλλες ευκαιριακές κι εποχιακές ιογενείς λοιμώξεις, έρχεται μια πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Προληπτικής Υγείας να μας φέρει στο προσκήνιο πιο έντονα το ζήτημα της παρουσίασης νέων προβλημάτων υγείας.
Τα νέα προβλήματα υγείας και τα…συνοδά ή υποκείμενα νοσήματα.
Αύξηση δερματολογικών κι αυτοάνωσων.
Αύξηση σωματικού βάρους, κατάθλιψη και Fakenews.
Στην Ελλάδα δεν άντεξε η καρδιά…
Και στη χώρα μας, η νόσος που έχει μελετηθεί ιδιαίτερα να έχει υψηλούς δείκτες επιρροής λόγω της πανδημίας και των lockdown, είναι το οξύ στεφανιαίο επεισόδιο (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου). Βάσει διεθνών μελετών που συμπεριλαμβάνουν και εθνικούς δείκτες, παρατηρήθηκε πως πριν την πανδημία υπήρξαν περισσότερες εισαγωγές στα νοσοκομεία μηνιαίως λόγω στεφανιαίου επεισοδίου. Επίσης, να επισημάνουμε εδώ, ότι πριν την περίοδο της πανδημίας, λιγότεροι ασθενείς με καρδιακά επεισόδια επισκέπτονταν ιδιώτες ιατρούς ή ιδιωτικές κλινικές, σε σχέση με την περίοδο μετά το ξεκίνημα της πανδημίας. Η ίδια έρευνα δείχνει πως “ασθενείς καθυστερούσαν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια,” με αποτέλεσμα να “διαπιστωθούν σημαντικές επιπλοκές του εμφράγματος του μυοκαρδίου, όπως αρρυθμίες.”
Η ίδια αυτή παρατήρηση είναι σημαντική γιατί πλέον ενισχύει την υπόθεση ότι την περίοδο της πανδημίας οι ασθενείς δεν επισκέπτονται εύκολα νοσοκομεία, ακόμα και όταν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Στον αντίποδα, όπως αναφέραμε και παραπάνω, χρειάστηκε να γίνουν δομικές και λειτουργικές αλλαγές στα νοσοκομεία της χώρας, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούνται τα επείγοντα περιστατικά ασθενών με COVID-19. Αυτό το γεγονός επιτονίζει την καθυστέρηση σαφώς διεξαγωγής καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων, που είναι απαραίτητες σε ορισμένους ασθενείς με στεφανιαίο επεισόδιο.
Η μελέτη που φέρνει στο φως το περιοδικό European Heart Journal το Μάιο του 2022, σε μια σημαντική μετα-ανάλυση, εστιάζει στην «παγκόσμια παράπλευρη ζημιά», που προκάλεσε η Covid-19 στις παρεχόμενες υπηρεσίες στους καρδιοπαθείς και οι ερευνητές προειδοποιούν ότι τα σχετικά προβλήματα θα συνεχίζουν να συσσωρεύονται στο μέλλον, αφότου θα έχει τελειώσει πια η πανδημία. Από τον Δεκέμβριο 2019 και μετά, τα συστήματα υγείας επιβαρύνθηκαν από τον κορωνοϊό και πολλοί άνθρωποι, ακόμη και με σοβαρά καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως έμφραγμα ή καρδιακή ανεπάρκεια, απέφυγαν να πάνε σε νοσοκομείο ή δεν μπόρεσαν να εισαχθούν για νοσηλεία.
Η μελέτη αυτή, με επικεφαλής τον δρ Ραμές Νανταράτζαχ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Λιντς, η οποία παρουσιάστηκε στο ευρωπαϊκό καρδιολογικό περιοδικό European Heart Journal, αξιολόγησε στοιχεία από 189 έρευνες σε 48 χώρες έξι ηπείρων.
Μερικά βασικά ευρήματα της μελέτης:
– Κατά μέσο όρο η παροχή ιατρικής βοήθειας για σοβαρό έμφραγμα γινόταν με καθυστέρηση 69 λεπτών από την αρχή των συμπτωμάτων.
– Παγκοσμίως υπήρξε μείωση 34% στις καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις.
– Οι μισές μόνο εμφυτεύσιμες ηλεκτρονικές συσκευές όπως βηματοδότες (51%) τοποθετήθηκαν σε σύγκριση με την προ πανδημίας περίοδο.
Η μελέτη περιγράφει μια «σημαντική παγκόσμια μείωση» στις νοσηλείες ανθρώπων με καρδιαγγειακή νόσο, με συνέπεια να αυξηθούν όσοι πέθαναν αβοήθητοι στο σπίτι τους, λόγω καρδιαγγειακής αιτίας. Αλλά και όταν οι ασθενείς είχαν ιατρική βοήθεια, αυτή κατά μέσο όρο παρασχέθηκε με πάνω από μια ώρα καθυστέρηση, όσον αφορά την μεταφορά τους στο νοσοκομείο, πράγμα που αύξησε τον κίνδυνο θανάτου τους, καθώς π.χ. σε ένα σοβαρό έμφραγμα η ταχύτατη θεραπεία συνιστά ζήτημα επιβίωσης.
Σε αρκετές περιπτώσεις, ιδίως σε χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος, μεταξύ των οποίων κι η Ελλάδα, τα παραφορτωμένα από την Covid-19 νοσοκομεία αναγκάστηκαν να παράσχουν κατώτερη του αναμενομένου αντιμετώπιση των καρδιολογικών περιστατικών (π.χ. απλώς χορήγηση φαρμάκου αντί για τοποθέτηση «στεντ» σε μια μπλοκαρισμένη αρτηρία). Το αποτέλεσμα είναι η αυξημένη θνητότητα μεταξύ των νοσηλευομένων καρδιαγγειακών ασθενών σε αυτές τις χώρες. Αυτό εν μέρει εξηγεί γιατί, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας κατά την πανδημική διετία 2020-21 υπήρχαν σχεδόν 15 εκατομμύρια περισσότεροι θάνατοι παγκοσμίως, ενώ οι θάνατοι από κορονοϊό ήταν περίπου μόνο το ένα τρίτο.
Όπως ανέφερε ο Νανταράτζαχ, «η καρδιακή νόσος είναι η Νο 1 αιτία θανάτου στις περισσότερες χώρες και η ανάλυση μας δείχνει ότι στη διάρκεια της πανδημίας σε όλο τον κόσμο αρκετοί άνθρωποι δεν έλαβαν τη θεραπεία που θα έπρεπε. Αυτό θα έχει επιπτώσεις σε βάθος χρόνου. Όσο περισσότερο χρόνο οι άνθρωποι περιμένουν για θεραπεία ενός εμφράγματος, τόσο μεγαλύτερη είναι η βλάβη στο μυοκάρδιό τους, προκαλώντας επιπλοκές που μπορεί να αποβούν μοιραίες ή να επιφέρουν χρόνια προβλήματα υγείας».
Ο καθηγητής καρδιολογίας Κρις Γκέιλ δήλωσε ότι «οι επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 στην καρδιαγγειακή υγεία θα μας συνοδεύουν για πολύ ακόμη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν θάνατοι και νόσοι που αλλιώς δεν θα είχαν συμβεί. Χρειάζεται επείγουσα δράση για να αντιμετωπιστεί το βάρος της καρδιαγγειακής νόσου που αφήνει πίσω της η πανδημία».
ΕΡΕΥΝΑ | Ένας Οξύθυμος “Θείος”, ο κορωνοϊός & τα FakeNews στο κινητό σου!
Βιβλιογραφία
- Angoulvant F, Ouldali N, Yang DD, Filser M, Gajdos V, Rybak A, Guedj R, Soussan-Banini V, Basmaci R, Lefevre-Utile A, Brun-Ney D, Beaujouan L, Skurnik D. Coronavirus Disease 2019 Pandemic: Impact Caused by School Closure and National Lockdown on Pediatric Visits and Admissions for Viral and Nonviral Infections-a Time Series Analysis. Clin Infect Dis. 2021 Jan 27;72(2):319-322.
- Barten DG, Latten GHP, van Osch FHM. Reduced Emergency Department Utilization During the Early Phase of the COVID-19 Pandemic: Viral Fear or Lockdown Effect? Disaster Med Public Health Prep. 2020 Aug 12:1-4.
- Brooks SK, Webster RK, Smith LE, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, Rubin GJ. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet. 2020 Mar 14;395(10227):912-920. doi: 10.1016/S0140-6736(20)30460-8. Epub 2020 Feb 26. PMID: 32112714; PMCID: PMC7158942.
- Darlenski R, Tsankov N. COVID-19 pandemic and the skin: what should dermatologists know? Clin Dermatol. 2020 Nov-Dec;38(6):785-787.
- Jones N. How coronavirus lockdowns stopped flu in its tracks. Nature. 2020 May 21.
- Kapelios CJ, Siafarikas C, Bonou M, Liatis S, Barbetseas J. The effect of the COVID-19 pandemic on acute coronary syndrome hospitalizations and out-of-hospital cardiac arrest in Greece. Public Health. 2020 Dec 16;191:17-19.
- Lazaros G, Oikonomou E, Theofilis P, et al. The impact of COVID-19 pandemic on adult cardiac surgery procedures [published online ahead of print, 2020 Jul 15].Hellenic J Cardiol. 2020;S1109-9666(20)30161-5.
- Louvardi, M., Pelekasis, P., Chrousos, G., & Darviri, C. (2020). Mental health in chronic disease patients during the COVID-19 quarantine in Greece. Palliative and Supportive Care,18(4), 394-399.
- Parlapani E, Holeva V, Voitsidis P, Blekas A, Gliatas I, Porfyri GN, Golemis A, Papadopoulou K, Dimitriadou A, Chatzigeorgiou AF, Bairachtari V, Patsiala S, Skoupra M, Papigkioti K, Kafetzopoulou C, Diakogiannis I. Psychological and Behavioral Responses to the COVID-19 Pandemic in Greece. Front Psychiatry. 2020 Aug 19;11:821.
- Pikoulis E, Solomos Z, Riza E, et al. Gathering evidence on the decreased emergency room visits during the coronavirus disease 19 pandemic. Public Health. 2020;185:42-43.
- Skapinakis P, Bellos S, Oikonomou A, Dimitriadis G, Gkikas P, Perdikari E, Mavreas V. Depression and Its Relationship with Coping Strategies and Illness Perceptions during the COVID-19 Lockdown in Greece: A Cross-Sectional Survey of the Population. Depress Res Treat. 2020 Aug 26;2020:3158954.
- Tsioufis K, Chrysohoou C, Leontsinis I, Tousoulis D. Unveiling the mystery of “missing” emergencies in the era of COVID-19 pandemic: a generalized phenomenon with unclarified implications. Clin Res Cardiol. 2020 Dec;109(12):1580-1581.
- Vindegaard N, Benros ME. COVID-19 pandemic and mental health consequences: Systematic review of the current evidence. Brain Behav Immun. 2020 Oct;89:531-542.
- WHO 2020. Mental health and psychological resilience during the COVID-19 pandemic.
[…] Τα Lockdown αύξησαν την κατάθλιψη, τα εμφράγματα και τις ψυ… […]