13 χρόνια μετά τα τέλη του 2009, όταν και ξεκίνησε η πυροδοτούμενη από την παγκόσμια οικονομική ύφεση, οικονομική κρίση. Σχεδόν 3 χρόνια, μετά την 26η Φεβρουαρίου 2020, όταν η πανδημία #COVID19 που προκλήθηκε από τον #SARSCoV2, εξαπλώθηκε στην #Ελλάδα. Σχεδόν 1 χρόνο μετά τον Φεβρουάριο 2021, όταν η #Ρωσία εισέβαλε στρατιωτικά στην #Ουκρανία. Εν μέσω ενεργειακής κρίσης που ξεκίνησε πριν ένα 6μηνο περίπου…
…”κανένα δε χωνεύω, κανέναν! Το πιστεύεις;! Ούτε εσένα, που σε είχα σα πατέρα μου!.. Θέλω το κακό ολονών! Όταν μάθω ότι κάποιος έπαθε κάτι, ζημιά, αρρώστια, θάνατο, ΧΑΙΡΟΜΑΙ! Όταν βλέπω ανθρώπους να γελούν, εγώ σπάζομαι! Και οι σκέψεις που μου ‘ρχονται, μαύρες σκέψεις! Να χαλάσω, να καταστρέψω, να κάνω κακό! Σ’ όλο το χωριό! Σταμάτησα να κάνω προσευχή το βράδυ! Γιατί μέσα στο ΠΑΤΕΡ ΗΜΩΝ βγαίνουν άλλες κουβέντες…”
ΜΑΝΤΑΛΕΝΑ, 25/09/1960 | Φίνος Φιλμ
Ταινία που βραβεύτηκε με 3 βραβεία στο 1ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (Καλύτερο Σενάριο Γεώργιος Ρούσσος/ Α’ Γυναικείου Ρόλου Αλίκη Βουγιουκλάκη/ Β’ Ανδρικού Ρόλου Παντελής Ζερβός). | Συμμετοχή στο Φεστιβάλ Καννών, 1961
Οκτώβριος, 2022
Το Χρέος της Κεντρικής Διοίκησης, την 30η Ιουνίου 2022 ανέρχεται σε €394,2 δισεκ., τη στιγμή που το Μη Εξυπηρετούμενο Ιδιωτικό Χρέος ξεπερνά τα 250 δισεκ., ΧΩΡΙΣ να προσμετράται το χρέος μεταξύ των ιδιωτών, καθώς δεν υπάρχουν στατιστικά. Η ανεργία στην Ελλάδα ανέρχεται στο 11,4%, τον Ιούλιο 2022, τη στιγμή που στην ευρωζώνη φτάνει μόλις στο 6,6%. Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ανέρχεται στο 11,1%, τον Αύγουστο 2022, τη στιγμή που στην ευρωζώνη φτάνει στο 9,1%. Τα κρούσματα της πανδημίας COVID-19 την 9η Οκτωβρίου 2022 ανέρχονται σε 5.026.494 ενώ οι θάνατοι σε 33.313.
Νούμερα, ποσά και αριθμοί, αυξανόμενοι με γεωμετρική πρόοδο…
Σε μια εμπορική γειτονιά μιας πολυσύχναστης πόλης της επαρχίας, ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας βλέπει τους ισολογισμούς του να πάσχουν, την ίδια στιγμή που το ιδιωτικό του χρέος ανεβαίνει, χωρίς πλέον να έχει δυνατότητα χρηματοδότησης, εφόσον έχει εγγραφεί στον Τειρεσία και ήδη κάποια από τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν κατασχεθεί. Προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να διευθετήσει τα χρέη του, πότε με την πλατφόρμα Εξωδικαστικού Μηχανισμού, που το 2017 υποσχόταν ότι 400.000 επιχειρήσεις ΜικροΜεσαίων θα μπορούσαν να ρυθμίσουν το ιδιωτικό χρέος, πότε με την πτώχευση μικρού αντικειμένου και τη Γέφυρα 1-2-3, φτου και βγαίνω, αλλά αργεί η διαδικασία… Δε βλέπει φως στο τούνελ.
Πρέπει να αρχίσει τις περικοπές, απολύοντας αρχικά υπαλλήλους. Και ο πρώτος που θα πρέπει να απολυθεί, είναι ο υπεύθυνος παραγωγής. Ένας 50χρονος υπάλληλος τα τελευταία 20 χρόνια στην επιχείρηση. Μεγαλόμισθος και ακριβός για την επιχείρηση του αφεντικού. Το εν λόγω όμως μεγαλοστέλεχος, έχει επενδύσει σε αυτή την εργασία του. Είναι σε μία ηλικία που δεν μπορεί να βρει εύκολα εργασία και ήδη η διετής περίοδος καραντίνας τα έτη 2020 -21 με την αναστολή εργασίας του, του δημιούργησε πρόβλημα, καθώς οι λιγοστές αποταμιεύσεις του, άρχισαν να κάνουν φτερά: έχει πάρει και ένα δάνειο 200.000 ευρώ για την αγορά της οικογενειακής του οικίας, η σύζυγος είναι αδιόριστη εκπαιδευτικός και κάνει ελάχιστα ιδιαίτερα “μαύρα” και χωρίς ένσημα, ενώ οι 2 του κόρες, 16 και 14 ετών, είτε πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για τις πανελλήνιες με φροντιστήρια είτε ασχολούνται με γλώσσες και αθλητισμό, αντίστοιχα.
Στο άκουσμα της απόλυσης, ο πιστός υπάλληλος χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του, πρόσκαιρα θα πάρει μία πολύ καλή αποζημίωση και θα εγγραφεί στο ταμείο ανεργίας, όμως θα προσπαθεί χρόνια να βρεί μία εργασία με 593 ευρώ έστω, ώστε να στηρίξει την οικογένειά του και τις παροχές που τους πρόσφερε μέχρι τώρα. Πρέπει να ξεχάσουν τις καλοκαιρινές διακοπές, πρέπει να ζητήσουν ρύθμιση δανείου, πρέπει να περιορίσει τις δραστηριότητες των παιδιών του, να πουλήσει τα 2 αυτοκίνητα και να αγοράσει ένα μικρό μεταχειρισμένο και πρέπει να δει πως θα τα βγάλει πέρα γιατί θα αργήσει πολύ να βρει μια δουλειά που θα του δίνει λίγο παραπάνω από το ταμείο ανεργίας, ενώ θα δουλεύει πλέον αδήλωτα 12ωρα και θα φαίνονται 4ωρα.. θα πάρει άραγε ποτέ σύνταξη με τις εισφορές που θα επικολλάει ο εργοδότης, αν βρει κιόλας κάποιον, ώστε να αποδεχτεί να τον προσλάβει; Αρχίζουν και τα προβλήματα υγείας: ενός κακού μύρια έπονται όπως έχει καταγράψει ο Σοφοκλής.
Η θλίψη φέρνει προβλήματα με κρίσεις πανικού στους 2 γονείς. Αλλά και ξεσπάσματα στα παιδιά χρειάζονται μια σειρά από εξετάσεις όλοι για να αποκλείσουν παθολογικά αίτια, και φυσικά συνεδρίες με οικογενειακούς συμβούλους αλλά ιδιωτικά αυτά κοστίζουν μερικά χιλιάρικα, ο ΕΟΠΠΥ δεν καλύπτει τα πάντα, ενώ οι δημόσιες υποδομές ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ποτέ: πρέπει στο τέλος του μήνα να ξυπνάς από τις 6.30πμ να καλείς ένα νούμερο που φαίνεται να μιλά σχεδόν όλη την μέρα, και αν ποτέ απαντήσει κανείς μετά από 10.000.000 φορές που θα καλέσεις, εν τέλει θα σου απαντήσουν ότι Ω ΤΟΥ ΘΑΥΜΑΤΟΣ, έκλεισαν όλα τα ραντεβού για τον επόμενο μήνα! Τελικά, αποφασίζουν να αφήσουν τις συνεδρίες δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν, προτιμούν να δουν αν υπάρχουν παθολογικά αίτια και τέλος… άλλωστε παλιότερα πώς αντιμετώπιζαν τα θέματα οι άνθρωποι; Δεν πήγαιναν σε ψυχολόγους.
Τα παιδιά όμως είναι πιο ευαίσθητα, τόσο η μεγάλη που είναι προ των πυλών των πανελληνίων όσο και η μικρή με την ένταξή της στην εφηβεία, αντιδρούν στις περικοπές των ονείρων. Δε θέλουν να επιλέξουν, θέλουν τη ζωή που έμαθαν, που ένιωθαν ασφαλείς, που μπορούσαν να ανεβάζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να γίνονται “FAMOUS”! Ταξίδια στο εξωτερικό, ακριβά αντικείμενα, πάρτι με φίλους σε ακριβά μαγαζιά, δωμάτια με ειδική διαρρύθμιση κα… πώς θα αποχωριζόταν αυτή τη ζωή; Τι θα πουν στους followers που θα περιμένουν την επόμενη φωτογραφία με το duck face!
Η ενσυναίσθηση που δείχνουν στους γονείς που έχουν “αποτύχει” είναι μηδαμινή και η ζωή μοιάζει να είναι τρομακτικά άδικη για αυτές! Πώς θα καταφέρουν να σπουδάσουν τώρα αφού ήλπιζαν σε μια καλοπληρωμένη θέση σε κολλέγιο του εξωτερικού κατά προτίμηση Αγγλία; Το πρώτο πλήγμα ήταν το BREXIT και τώρα αυτό με την ανεργία και του μπαμπά;
Όλγα Τσιπτσέ | Τζιντιπιάρ, το ακούς, το λες μα δεν το ξέρεις…
Η ζωή είναι όντως πολύ άδικη… δε μπορούν να πιστέψουν, ότι θα είναι χειρότερα πλέον από την κοπέλα που όλοι κοροϊδεύουν στο σχολείο. Γιατί μπορεί να είναι δημόσιο αλλά είναι σα κολλέγιο, εφόσον θέση στο σχολείο υπάρχει μόνο για τα παιδιά “καλών” οικογενειών. Και όμως βρέθηκε, αυτό το φτωχό πλάσμα που είναι παιδί μονογονεϊκής οικογένειας, είναι και παιδί μαμάς νοσηλεύτριας, που δεν ήθελε να εμβολιαστεί με το εμβόλιο κατά COVID-19, γιατί δεν πίστευε, ότι είναι απαραίτητο για την ίδια. Είναι σε αναστολή η μαμά του και όμως καταφέρνει αυτό το παιδί πάντα να είναι προσεγμένο, καθαρό και διαβασμένο. Δεν έχει κινητό ή μάλλον έχει ένα με κουμπιά, άρα είναι σα να μην έχει. Το έχει γιατί θέλει να ενημερώνει την μητέρα του που βρίσκεται. Δεν κάνει φροντιστήριο αλλά αριστεύει. Βέβαια θα χρειαστεί του χρόνου αλλά θα ψάξει να βολευτεί σε κάποιο κοινωνικό φροντιστήριο. Τα καλοκαίρια κάνει baby-sitting για να μη χρειάζεται να ζητά από την μαμά χαρτζιλίκι. Όχι ότι το χρειάζεται, δεν έχει φίλους αλλά κάνει ένα κομπόδεμα για τα δύσκολα. Δεν έχουν και πολλά έξοδα γιατί μένουν σε ένα σπίτι 27 τ.μ., της μαμάς ευτυχώς. Δεν έχουν ενοίκιο και ίσως δεν καταλάβουν και πολύ την ενεργειακή κρίση, γιατί το σπίτι ζεσταίνει εύκολα και τα έξοδα λειτουργίας του είναι ευτυχώς μικρά.
Κακή ψυχολογία; Πού χρόνος για σκέψη! Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα να αντιμετωπίσουν δε μπορούν να σκέφτονται αν είναι καλά ή όχι, αν τους λείπει τίποτε ή όχι! Είναι ευτυχείς που έχουν ο ένας τον άλλο.
Αρχίζουμε να κοιτούμε τους άλλους περισσότερο από εμάς, χαιρόμαστε με την λύπη τους και θυμώνουμε με τη χαρά τους. Είμαστε έτοιμοι να κατασπαράξουμε χαρακτήρες με ρητορικές μίσους καλυμμένες πίσω από ψευδή προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάνουμε εμφύλιο γιατί δε μπορούμε να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας: έχουμε εφησυχάσει, για το ό,τι γίνεται γύρω μας και ξεσπούμε τη μιζέρια και την ανασφάλειά μας στον δίπλα, σε αυτόν που έχει “ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ”. Και ενώ εμείς έχουμε τη δική μας άποψη, αποκλείουμε τον δίπλα μας να έχει τη δική του!
Ξεκινώντας αυτή τη γνωστή σε όλους καταγραφή, αναφέρθηκε το κομμάτι από την Μανταλένα, όπου η δύναμη του συναισθήματος μετά από τις επανωτές ατυχίες, συγκλονίζει και όμως εμείς έχουμε ξεπεράσει αυτό το συναίσθημα. Και όμως όλοι βρισκόμαστε στο ίδιο μετερίζι. Έχουμε βιώσει τα ίδια αδιέξοδα και την ίδια έλλειψη ευκαιριών.
Παραπονούμαστε για το brain drain και το δημογραφικό όταν οι επιλογές είναι εξαιρετικά μειωμένες, περιορισμένες σε “κληρονομικές διαδοχές”. Η αναξιοκρατία είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της κοινωνίας μας και όταν συναντούμε ανθρώπους με πορεία που θα έπρεπε να είναι αυτονόητη, εντυπωσιαζόμαστε. Απορούμε, ενώ θα έπρεπε να γίνεται το αντίθετο… Θα έπρεπε να μας εκπλήσσει η έλλειψη αξιών! Ο λυρισμός όμως είναι μόνο για τις ανάγκες της έντυπης καταγραφής αυτού του κειμένου. Τα προβλήματα δεν εμπεριέχουν λυρισμό αλλά πλέον δεν εμπεριέχουν ούτε καν ρεαλισμό. Έχουν ξεφύγει από κάθε ρεαλιστική απεικόνιση και κάθε ρεαλιστική αντιμετώπιση και άρα ίσως λύση.
Ενδεικτικά, ας αναφερθούμε στο βραχνά των επιχειρήσεων και νοικοκυριών: το διαρκώς αυξανόμενο ιδιωτικό χρέος.
Το 2010 εξεδόθη ένας νόμος, που ο εμπνευστής του, διαβλέποντας όσα θα έπονταν, ήθελε να προλάβει αυτά που δεν τελικά βιώνουμε μόλις σήμερα. Ο νόμος 3869 που πήρε το όνομα από τον εμπνευστή του ως Νόμος Κατσέλη ήταν γεγονός και μέχρι πρόσφατα ρύθμιζε αρκούντος ικανοποιητικά όλα τα δάνεια που κοκκίνησαν από τις διαρκείς και αυξανόμενες κρίσεις. Ακόμη και οι στρατηγικοί κακοπληρωτές πείθονταν να πληρώσουν με ένα “κούρεμα” δανείου και με μια ρεαλιστική ρύθμιση αποπληρωμής. Ο νόμος έπαυσε πριν λίγο διάστημα, επινοήθηκαν νέα νομοθετικά τερτίπια που όμως όλα απέτυχαν εκτοξεύονται και πάλι το ιδιωτικό χρέος.
Οι τράπεζες μεταβίβασαν τα κόκκινα χαρτοφυλάκιά τους σε “FUND” που στην ουσία πρόκειται για εταιρείες διαχείρισης/services, των ίδιων των τραπεζών. Και ο λόγος που το έκαναν ήταν να μπορούν να ΞΑΝΑΔΑΝΕΙΖΟΥΝ στα ήδη υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις! Πλέον όμως, και καθώς η προστασία της 1ης κατοικίας έχει αρθεί και έχουν επιτραπεί οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, οι εταιρείες διαχείρισης ΧΩΡΙΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑ, υποβάλλουν τους οφειλέτες στη δαμόκλειο σπάθη και πλέον κινούνται εξαιρετικά επιθετικά. Περισσότεροι από 53.600 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί έχουν ολοκληρωθεί συνολικά, από την 1η Ιανουαρίου 2018 έως 2 Οκτωβρίου 2022. Και η συνέχεια θα είναι ακόμη χειρότερη. 9.895 πλειστηριασμοί είναι ήδη προγραμματισμένοι να διεξαχθούν από 1 Οκτωβρίου 2022 έως 31 Ιουλίου 2023.
Μέσα σε αυτά και πολλά δάνεια που είχαν ληφθεί σε ελβετικό φράγκο. Τα δάνεια αυτά κανονικά θεωρούνται επενδυτικά προϊόντα. Πώς όμως ένας απλός καταναλωτής της διπλανής πόρτας προέβαινε σε μία τόσο σημαντική επένδυση, με τέτοια επισφάλεια, ΧΩΡΙΣ όμως να τηρηθούν τα προαπαιτούμενα που προϋποθέτει ο νόμος για τις επενδύσεις. Με την οδηγία MIFID II υπάρχουν πολλές προϋποθέσεις και δικλείδες ασφαλείας για έναν επενδυτή. Γιατί ο μικροεπενδυτής συνήθως ΔΕΝ ΕΧΕΙ γνώσεις, δε γνωρίζει τις επισφάλειες! Δε μπορεί να προβλέψει και κοστολογήσει το μέλλον! Και το κράτος διαχρονικά, τι έχει κάνει για να προστατεύσει τον μικροεπενδυτή, που έπεφτε “θύμα” ενός επίσης τότε ανίδεου τραπεζικού υπαλλήλου που ήθελε να αυξήσει τα ποσοστά πωλήσεων του “καίγοντας” ανθρώπινες τύχες; ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΑ!
Άφησε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ΧΩΡΙΣ νομοθετική ρύθμιση, χωρίς κοινωνική πολιτική και χωρίς κοινωνική πρόνοια.
Και συνεχίζει να αφήνει έρμαιο τον κάθε πολίτη αυτής της χώρας ο οποίος πρέπει να παλέψει με τα κύματα της υπερχρέωσης, της υπερκατανάλωσης, του πληθωρισμού, και ταυτόχρονα της μη προστασίας εργασίας. Και ας έχει ψηφιστεί νόμος για την έκδοση κάρτας εργαζομένου που δε θα λειτουργήσει ποτέ! Τα προβλήματα είναι πολλά και οι λύσεις απουσιάζουν. Και όσο απουσιάζουν αυτές οι λύσεις τόσο ο φαύλος κύκλος θα μεγαλώνει και μαζί με το μέγεθος που θα λαμβάνει εφεξής, θα μεγαλώνει και η φαυλότητα.
Η στροφή πρέπει να γίνει από μας τους ίδιους για να/ και θα κατευθύνεται σε εμάς τους ίδιους. Η πίστη όμως πρέπει πάλι να ξεκινήσει από εμάς, καθώς η κοινωνική πολιτική και πρόνοια, η προστασία της μεσαίας τάξης και η αξιοκρατία δε συναντάται πλέον στις μέρες μας. Η λύση λοιπόν είναι η στροφή προς τον άνθρωπο με κατανόηση και ενσυναίσθηση ώστε ό,τι δε μπορούμε να βρούμε σε κρατικό επίπεδο να μπορούμε να το βρίσκουμε δεδομένα, σε κοινωνικό. Έτσι, άνθρωποι σα τον αείμνηστο πλέον Αλέξανδρο Νικολαϊδη δε θα είναι σπάνιες περιπτώσεις που θα αγγίζουν κάθε χορδή, αλλά θα είναι κοινός τόπος όλων μας και μόνο έτσι θα αποκατασταθούν και οι χαμένες αξίες. που τελικά η απώλεια των αξιών αυτών, ήταν η απόρροια όλων όσων έχουν συμβεί…
Όλγα Ν. Τσιπτσέ
LL.M. Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Διαπ. Διαμεσολαβήτρια – Διαιτητής ΥΔΔΑΔ
GDPR/DPO exp. – Chair GR EADPP BRANCH
