Στην αίθουσα του Μικρού Θεάτρου, με τα μαύρα καθίσματα και το λιτό σκηνικό, τίποτε δεν πρόδιδε την «αντάρα» στην ψυχή που θα αισθανόμασταν, στο φευγιό μας ύστερα από το τέλος. Όσα κι αν ξέρεις, όσα κι αν έχεις διαβάσει για ένα θεατρικό κείμενο, δεν είναι αρκετά για να αντέξεις εύκολα το στήσιμο μπροστά στον καθρέφτη, τις σοκαριστικά αναγνωρίσιμες φιγούρες που έρχονται –σχεδόν- να καθίσουν δίπλα σου και να σου φωνάξουν «ΑΚΟΥ!», να σου θυμίσουν όσα έχουν περάσει απ΄ το νου ως φόβοι ή ακόμη και ως άγρια εσωτερικά αδιέξοδα, επίπονα.
Αναγκαστήκαμε να κοιτάξουμε το είδωλό μας και μπήκαμε – μην έχοντας άλλη επιλογή – σε μια αντίστροφη πορεία. Να ξαναγυρίσουμε πίσω, μήπως και καταφέρουμε να αντιληφθούμε, αναλύοντας από την αρχή το παζλ, τι πήγε λάθος ή τι εξακολουθεί να πηγαίνει εντελώς λάθος, στον δρόμο που χαράσσει η κοινωνία.
Η σκηνοθέτης, Χριστίνα Χατζηβασιλείου, δημιούργησε με τους ηθοποιούς της, το σκάκι επί σκηνής. Ένα σκάκι σαν εκείνα τα παλιά, τα διακοσμητικά της γιαγιάς, με τον καθρέφτη στην μια πλευρά για να «τσιγκλούν» τη ματιά, να τραβούν την προσοχή κάθε τόσο, ανάλογα με την ώρα της ημέρας και την αντανάκλαση του φωτός. Να περνάς, να αλλάζεις τα πιόνια, ύστερα να το ξανασκέφτεσαι, να επιστρέφεις και να μετακινείς από τη θέση τους πιόνια που άφησες για καιρό σταθερά και πάλι να αλλάζεις, να επιστρέφεις και να αναρωτιέσαι, να απορείς με τον εαυτό σου, που δεν είχες το σθένος να κάνεις γρηγορότερα τις κινήσεις σου.
Με τις «Αλεπούδες» τους, έδειξαν το μέσο της χειραγώγησης, υπέδειξαν τον τρόπο και άφησαν σ’ εμάς το καθήκον, να διαχειριστούμε την απόγνωση της απραξίας, το «χαστούκι» της ηθελημένης χασομέρειας.
Είναι παρότρυνση, λοιπόν, και συμβουλή μαζί:
Να μη χάσετε τις τελευταίες παραστάσεις ενός έργου, που ενδεχομένως θα σφραγίσει μια αλλαγή στην κοσμοθεωρία του καθενός από εσάς…
Η Χριστίνα που μας καθήλωσε με ό,τι προσέφερε σκηνοθετικά, στο ήδη «βροντερό» (και βραβευμένο) κείμενο της Ντων Κινγκ, μίλησε στο #eftalivegr για τη στάση που κρατά και την ειλικρινή επιδίωξη αυτής της προσπάθειάς της.
#eftalivegr: Είχατε να αναμετρηθείτε με ένα κείμενο «γεμάτο», μεστό νοημάτων και μάλιστα δύσκολων, ένα κείμενο στη βάση του φορτισμένο. Σας προβλημάτισε ο τρόπος, τα μέσα απόδοσής του προς τον κόσμο;
Χριστίνα Χατζηβασιλείου: Για να είμαι ειλικρινής, στόχος μου ήταν να πολλαπλασιαστεί η αμφισημία του ίδιου του κειμένου, δίνοντας στον/στην κάθε θεατή/θεάτρια ξεχωριστά, την επιλογή του να υιοθετεί ή να αμφισβητεί ό,τι λέγεται, σε συνάρτηση ή αντιδιαστολή με τις δράσεις των προσώπων. Αυτό ήταν ένα δύσκολο σκηνοθετικό παζλ, ωστόσο φαίνεται πως λειτουργεί στο κοινό. Η κάμερα, το μικρόφωνο, οι προβολές που ενισχύουν την εσωτερική τους συγκρουσιακή σχέση, και κυρίως ο πυρήνας του θεάτρου, ο ίδιος ο λόγος δηλαδή και η εκφορά του, μεταφέρουν το σκηνοθετικό αποτύπωμα ή έστω την πρόθεσή του.
#eftalivegr: Βασικό στοιχείο της θεματικής του έργου είναι η χειραγώγηση του ατόμου μέσω της τακτικής του εκφοβισμού. Πιστεύετε ότι είναι σήμερα αποδεχτή ως «φυσιολογική» μια τέτοια συνθήκη; Έχει η κοινωνία τα αντανακλαστικά να την αντιπαρέλθει;
Χριστίνα Χατζηβασιλείου: Οι Αλεπούδες, έχουν -όπως εύστοχα επισημαίνετε- τον εκφοβισμό και την αγωνία ως κυρίαρχα αισθήματα και επάνω σε αυτά δουλέψαμε με τους/τις ηθοποιούς . Ο εκφοβισμός ανέκαθεν ενίσχυε το επισφαλές περιβάλλον στοχεύοντας στη συρρίκνωση των ιδεολογιών. Η εξουσία και οι κάστες που απορρέουν από αυτήν διαπερνούν όλες τις σχέσεις μας και όσο για τα αντανακλαστικά, είναι σε αντιστοίχιση με το βαθμό αφύπνισης και στάσης ζωής που έχει ο καθένας ως κύτταρο της κοινωνίας. Τον τελευταίο καιρό μικρές σπίθες φαίνονται να ανάβουν. Ο χρόνος μόνο μπορεί να δείξει την κατεύθυνση του ανέμου.
#eftalivegr:Είναι η Αλληλεγγύη το αντίδοτο στην απόγνωση, που συχνά προκαλεί το αδυσώπητο της πραγματικότητας, ή «ο σώζων εαυτόν, σωθήτω»;
Χριστίνα Χατζηβασιλείου: Δεν μπορώ να σας απαντήσω ρητά. Η Σάρα στο έργο μας προσπαθεί να δείξει πως είναι αλληλέγγυα, ωστόσο το ρήμα «επιβιώνω» φαίνεται να υπερισχύει.
#eftalivegr: Είστε ένας νέος άνθρωπος και μάλιστα αυτή τη στιγμή, ένας ενεργός εκπαιδευτικός, με καθημερινή συναναστροφή με νέους ανθρώπους, φοιτητές, στην πιο δημιουργική φάση τους. Σας απασχολεί να μεταδίδετε εκτός από γνώσεις και ιδανικά; Αντίστοιχα, επηρεάζει τη δική σας ματιά η στάση τους απέναντι στα πράγματα, η φωνή τους;
Χριστίνα Χατζηβασιλείου: Με απασχολεί να μπορώ να αφουγκράζομαι τις αγωνίες τους και να τους ανατροφοδοτώ, με ό,τι πιστεύω πως είναι χρήσιμο, προκειμένου να έχουν έτοιμη τη φαρέτρα τους. Είμαι ευγνώμων που πορεύομαι μαζί τους, ακούω, παρατηρώ, μαθαίνω. Οι μέλλοντες και μέλλουσες επαγγελματίες ηθοποιοί και σκηνοθέτες/-τριες, που έχω την χαρά να διδάσκω τόσο στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ, όσο και στη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Τους/τις βλέπω να προχωράνε, να γίνονται επαγγελματίες και κυρίως να κρατάνε επαφή. Αυτό μου δημιουργεί πάντα μια συγκίνηση. Ωστόσο, ο κάθε άνθρωπος φέρει από μόνος του ένα χνάρι τέτοιο, που αποτυπώνει έτσι και αλλιώς τη στάση ζωής του. Τα ιδανικά, τα πρότυπα και άλλες παρόμοιες λέξεις «αυτοκτονούν» μπροστά στη νεανική ορμή.
#eftalivegr: Υπάρχει σήμερα στοχασμός και φωνή στην κοινωνία; Θεωρείτε ότι με το έργο αυτό και την πνοή που εσείς δώσατε σκηνοθετικά, υψώσατε τη δική σας φωνή; Δεδομένου ότι κατηγορούνται έντονα οι άνθρωποι του πνεύματος, ότι παραμένουν αμέτοχοι ή ότι στέκουν αδύναμοι να υψώσουν ανάστημα και να μιλήσουν ανοιχτά για τα κακώς κείμενα.
Χριστίνα Χατζηβασιλείου: Δεν θεωρώ το θέατρο πεδίο ακτιβισμού, αν αυτό εννοείτε. Ο Καστελούτσι το έχει θέσει πολύ σωστά, λέγοντας πως το θέατρο εναντιώνεται μόνο στον ίδιο το ρεαλισμό. Για μένα το ίδιο το θέατρο ως δημόσιος τόπος, η επιλογή ενός κειμένου και η σκηνοθεσία, αποτελούν από μόνες τους θέση, ευθεία ανάληψη ευθύνης. Η σκηνοθεσία αποτελεί η ίδια μια (direct) δημόσια ερμηνεία του κόσμου με έκδηλες τις προθέσεις, μια γέφυρα ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο. Το έργο εντάσσεται στην κατηγορία των δυστοπικών και επισφαλών θεατρικών: Η κεκαλυμμένη βία, ο πεσιμισμός βρίσκεται εκεί, η αδυναμία εύρεσης λύσεων, η απελπισία, ο φόβος, η αγωνία, η επιβίωση, το αδιέξοδο είναι όλα μπροστά στα μάτια μας. Χρειάζεται αλήθεια να ειπωθεί κάτι επιπλέον;
#eftalivegr: Τελικά, το «κακό» και η αδικία κερδίζουν συνεχώς έδαφος ή υπάρχει η ελπίδα ότι το «καλό» θα βρίσκει πάντα το δρόμο του στις ψυχές των ανθρώπων;
Χριστίνα Χατζηβασιλείου: Δεν είμαι υπέρμαχος του μανιχαϊσμού. Είμαστε ικανοί για το χειρότερο και για το καλύτερο.
#eftalivegr: Τι είναι αυτό που πιστεύετε σήμερα, σχετικά με τις «Αλεπούδες» του καιρού μας; Κάτι που να αισθανθήκατε εξαρχής ότι ΠΡΕΠΕΙ να ειπωθεί και μάλιστα εύγλωττα, ώστε να ΑΚΟΥΣΤΕΙ στην κοινωνία;
Χριστίνα Χατζηβασιλείου: Τίποτα. Δεν πρέπει να ειπωθεί ούτε να ακουστεί τίποτα πιο πολύ από την ίδια την παράσταση. Η παράσταση είναι το ηχείο.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Συντελεστές:
Μετάφραση: Γιώργος Χατζηνικολάου
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Χριστίνα Χατζηβασιλείου
Σκηνικά – Κοστούμια – Βίντεο: Ελένη Στρούλια
Μουσική: Μπάμπης Παπαδόπουλος
Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κική Καραΐσκου
Βοηθοί σκηνογράφου – ενδυματολόγου – βίντεο: Τατιάνα Νικολαΐδου,
Τζάνος Μάζης
Οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου
Παίζουν οι ηθοποιοί (με σειρά εμφάνισης):
Γιάννης Καραμφίλης (ΣΑΜΟΥΗΛ), Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου (ΙΟΥΔΗΘ), Νικόλας Μαραγκόπουλος (ΟΥΙΛΙΑΜ), Λίλα Βλαχοπούλου (ΣΑΡΑ).
