Eric Schmidt πρώην GOOGLE CEO: “Αν δεν δράσουμε τώρα, σε 10 ή 20 χρόνια θα λέμε “Πώς μας διέφυγε αυτό;”. Η #Ευρώπη χρειάζεται την βοήθεια των ΗΠΑ για να ανανταγωνιστεί την #Κίνα στη #Τεχνητή_Νοημοσύνη”.
Τα τελευταία χρόνια, μετά την πολυφόρετη έννοια της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, διαπιστώνουμε μία τάση. Η Κίνα εξελίσσεται αλματωδώς, σε ό,τι αφορά την Τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και άλλες τεχνολογίες. Στόχος της εξειδίκευσης και της σκληρής δουλειάς, από την πλευρά αυτής της εξελισσόμενης υπερδύναμης, είναι να εισέλθει σε αγορές που θεωρούνται απόρθητες, σε αγορές συντηρητικές. Η Κίνα θέλει να μπει στην Ευρώπη με κάθε τρόπο και να την “ελέγξει” οικονομικά αλλά και τεχνολογικά.
Πρόσφατα ανεστάλησαν οι διαδικασίες της νέας Επενδυτικής Συμφωνίας Κίνας Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια συμφωνία που θεωρήθηκε από την Κίνα από τις πιο μεγάλες διμερείς συμφωνίες. Που δαπανήθηκαν 8 μήνες για την ολοκλήρωσή της και την υπογραφή της το Δεκέμβριο του 2020 και που δε δόθηκε, τελικά, η συναίνεση του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ώστε να τεθεί σε εφαρμογή. Η Κίνα θεωρείται απειλή για την Ευρώπη, η οποία ναι μεν δε της δίνει ακόμη πρόσβαση στο περιβάλλον της, αλλά ήδη υπάρχουν διαρροές. Μάλιστα, είναι ενδεικτικό αυτό που
λέγεται, ότι η Ευρώπη τρέχει πίσω από τα επιτεύγματα της Κίνας και δεν μπορεί να προηγηθεί. Όταν μιλούμε για Κίνα, μας έρχονται πολλές εικόνες στο μυαλό. Όμως αυτή που επικρατεί τελευταία είναι τα επιτεύγματα Τεχνητής Νοημοσύνης. Προτιμούμε δε την έννοια Τεχνητή Νοημοσύνη από την πιο ορθή “Μηχανική Μάθηση”.
Ποιος ο ορισμός της όμως και πως μπορεί να εφαρμοστεί; Ο ορισμός δεν είναι εύκολο να καλύψει όλα αυτά που σημαίνουν και θεωρούνται ως Τεχνητή Νοημοσύνη, όμως έχουμε διαβάσει βιβλία και έχουμε δει ταινίες ήδη από τη δεκαετία των 90ς. Σε πρόσφατο πόνημα των οργάνων της ΕΕ, στη Λευκή Βίβλο για την ΤΝ, η εν λόγω αναφέρεται “σε συστήματα που εμφανίζουν έξυπνη συμπεριφορά, αναλύοντας το περιβάλλον τους και αναλαμβάνοντας ενέργειες – με κάποιο βαθμό αυτονομίας – για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Τα συστήματα που βασίζονται σε AI μπορούν να βασίζονται αποκλειστικά σε λογισμικό, να ενεργούν στον εικονικό κόσμο (π.χ. βοηθοί φωνής, λογισμικό ανάλυσης εικόνων, μηχανές αναζήτησης, συστήματα αναγνώρισης ομιλίας και προσώπου) ή το AI μπορεί να ενσωματωθεί σε συσκευές υλικού (π.χ. προηγμένα ρομπότ, αυτόνομα αυτοκίνητα, μη-επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα (drones) ή εφαρμογές «Διαδικτύου των Πράγματων» (Internet of Things – IoT)”.
Πόσο άνιση μπορεί να καταλήξει η ισότητα; Νόμος για “Συνεπιμέλεια”
Συντομεύοντας, ως ΤΝ, μπορούμε να έχουμε στο μυαλό μας τον τρόπο που οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν Αλγόριθμους, για να επεξεργάζονται την μεγάλη ποσότητα δεδομένων που συλλέγουν, με σκοπό την καλύτερη λήψη αποφάσεων σε κάποιους τομείς (Εργασία, Κοινωνική Ασφάλιση, Περιβάλλον, Διακυβέρνηση τόπου/
εκλογές κα). Και όσο κι αν η Κίνα προσπαθεί να διεισδύσει στο Ευρωπαϊκό χώρο, μέσω από τέτοιες αναπτυγμένες τεχνολογίες, η Ευρώπη επιμένει στο δικό της στόχο, που θέλει τους υπολογιστές να μη πρέπει, τουλάχιστον αποκλειστικά, να λαμβάνουν αποφάσεις για λογαριασμό των ανθρώπων και δεν θα πρέπει να αντικαθιστούν τον ανθρώπινο παράγοντα, όπως επεσήμανε και ο ο Thierry BRETON, Ευρωπαίος Επίτροπος, λέγοντας ότι η Τ.Ν. είναι ένα μέσο για την επίτευξη ενός σκοπού και όχι ο ίδιος ο αυτοσκοπός.
Αυτό που η Ευρώπη κρούει τον κίνδυνο του κινδύνου και θέλει να προλάβει, είναι για την ηθική της ΤΝ. Οι αποφάσεις που θα πρέπει να λαμβάνονται να πρέπει να είναι σύμφωνες με τον Κώδικα Ηθικής. Πολύ έγκαιρα εξεδόθησαν, το 2019 από την ομάδα εμπειρογνωμόνων για την Τ.Ν., οι «Οδηγίες δεοντολογίας για αξιόπιστη ΤΝ». Οι Οδηγίες αυτές προτείνουν, ότι η προσέγγιση οφείλει να είναι ανθρωποκεντρική, διατηρώντας παράλληλα και την ισορροπία για την αναζήτηση της τεχνολογικής καινοτομίας.
Πρόσφατα, την 21η Απρίλη 2021, έλαβε χώρα η δημιουργία της νέας Πρότασης Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τους εναρμονισμένους κανόνες για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI ACT). Αυτό το κείμενο που απειλεί με υπέρογκα πρόστιμα, 6% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών, πολύ πιο αυξημένα από αυτά που
απειλεί ο GDPR, θέτει όρια αυστηρά ενώ διαχωρίζει τις επεξεργασίες ανάλογα με το αν είναι υψηλού κινδύνου, (π.χ. Λογισμικό αυτόματης διαλογής μέσω ΤΝ βιογραφικών σημειωμάτων για πρόσληψη, αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας όπου εκδίδονται αυτοματοποιημένες αποφάσεις χωρίς να παρεμβάλλεται άνθρωπος κα), τις οποίες
απαγορεύει εξολοκλήρου, ή όχι τόσο υψηλού κινδύνου για τις οποίες επιτρέπει την ύπαρξή τους με εξαιρετικά εκτενείς διατυπώσεις. Πολύ ιδιαίτερη σημασία θα παίξουν οι εφαρμογές αναφορικά με τα βιομετρικά δεδομένα όπως είναι αυτή της αναγνώρισης προσώπου, η οποία θα επιτρέπεται εξαιρετικά και με αυστηρές προϋποθέσεις.
Όλγα Τσιπτσέ | Τζιντιπιάρ, το ακούς, το λες μα δεν το ξέρεις…
Υπάρχει έντονη λοιπόν διαβούλευση, έντονη προετοιμασία και εκτενής έρευνα, ώστε να διαπιστωθεί τι πρέπει να γίνει και πώς θα ρυθμιστεί το κάθε ζήτημα που θα προκύψει. Για να επιτραπεί η εφαρμογή της ΤΝ, απαιτείται διαφάνεια, εποπτεία και παρεμβάσεις ανθρώπινες. Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα προσεχή χρόνια και δεδομένων των εξελίξεων, το άρθρο 22 του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων, θα παίξει καθοριστικό ρόλο. Το εν λόγω άρθρο αναφέρεται την απαίτηση του κάθε ατόμου, φυσικού προσώπου να απαιτεί οι αποφάσεις που το αφορούν να λαμβάνονται από άνθρωπο όχι από μηχανή: “Αυτοματοποιημένη ατομική λήψη αποφάσεων, περιλαμβανομένης της κατάρτισης προφίλ:
1. Το υποκείμενο των δεδομένων έχει το δικαίωμα να μην υπόκειται σε απόφαση που λαμβάνεται αποκλειστικά βάσει αυτοματοποιημένης επεξεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης προφίλ, η οποία παράγει έννομα αποτελέσματα που το αφορούν ή το επηρεάζει σημαντικά με παρόμοιο τρόπο. (Η επεξεργασία αυτή περιλαμβάνει την «κατάρτιση προφίλ» που αποτελείται από οποιαδήποτε μορφή αυτοματοποιημένης επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για την αξιολόγηση προσωπικών πτυχών σχετικά με ένα φυσικό πρόσωπο, ιδίως την ανάλυση ή την πρόβλεψη πτυχών που αφορούν τις επιδόσεις στην εργασία, την οικονομική κατάσταση, την υγεία, τις προσωπικές προτιμήσεις ή συμφέροντα, την αξιοπιστία ή τη συμπεριφορά, τη θέση ή κινήσεις του υποκειμένου των δεδομένων, στον βαθμό που παράγει νομικά αποτελέσματα έναντι του προσώπου αυτού ή το επηρεάζει σημαντικά κατά ανάλογο τρόπο.) Έτσι, λοιπόν, το κάθε φυσικό πρόσωπο μπορεί να απαιτεί να εξετάζεται το κάθε αίτημά του από άνθρωπο, είτε πρόκειται για αίτημα για λήψη δανείου, επιδόματος, για αξιολόγηση απόδοσής του στην εργασία κα.
Αυτοσκοπός λοιπόν αποτελεί ο απόλυτος σεβασμός στον Άνθρωπο, χωρίς να παρακάμπτεται, χωρίς να περιθωριοποιείται από συστήματα ΤΝ και χωρίς να κινδυνεύει. Το αν θα αποδεχτούμε την ΤΝ θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της ΤΝ να αυτορυθμιστεί από την αναγκαιότητα της ηθικής έτσι όπως την ορίζει και την απαιτεί η Ευρώπη.
Όλγα Ν. Τσιπτσέ
LL.M. Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
Διαπ. Διαμεσολαβήτρια – Διαιτητής ΥΔΔΑΔ
GDPR/DPO exp. – Chair GR EADPP BRANCH
