Μόνο ο τίτλος της παράστασης αποτελεί το ενδεικτικότερο σχήμα για να κατανοήσει κανείς το οξύμωρο της Διαφορετικότητας. Αυτή τη γλυκιά πρόκληση του φαινομενικά αδύνατου, του ασύνδετου με τη φυσική πραγματικότητα. Ο γάτος, που με τη βοήθειά του θα μάθει η γλαροπούλα Κενγκά να πετάει, θα γίνει το εμβληματικότερο μοτίβο συνύπαρξης και αλληλοϋποστήριξης σ΄ έναν κόσμο μίσους και ξενοφοβίας. Η Γιώτα Κασιμιάδου, μέλος της θεατρικής ομάδας #Blackbird, μίλησε στο #eftalivegr, για την οπτική, το μήνυμα και τη συνολική απόδοση του κειμένου του Λουίς Σεπούλβεδα, που ανεβαίνει στο #ΘέατροΣοφούλη.
Οι Βlackbird, μία ομάδα νέων παιδιών του Θεάτρου αποφάσισε ότι τέτοια μοτίβα έχει ανάγκη η κοινωνία σήμερα και πάλεψε να προσφέρει στο κοινό της πόλης το μήνυμα της ιστορίας του Λουίς Σεπούλβεδα, μέσα από μία μη διαπραγματεύσιμη για εκείνους συνθήκη, της προώθησης της οικολογικής συνείδησης. Όλα τα σκηνικά της παράστασης, δημιουργημένα με εφευρετικότητα και φαντασία, με αποκλειστικά οικολογικά, ανακυκλώσιμα υλικά, βάζουν το δικό τους λιθαράκι στην καινοτομία.
Με μουσική, ρυθμό και τραγούδια θα ακουστεί η δική τους φωνή.
Η Τέχνη τους θα πλάσει πρότυπα και θα διαμορφώσει συνειδήσεις αθόρυβα, μέσα από τον υποβλητικό τρόπο του Θεάτρου.
Μία εκ των ηθοποιών, ένα όμορφο στην όψη και στην ψυχή πλάσμα, η Γιώτα Κασιμιάδου, μίλησε για την οπτική, το μήνυμα και τη συνολική απόδοση του κειμένου από τους Blackbird, τη διάθεση και τον ενθουσιασμό τους καθώς και τη βαθιά τους επιθυμία να γίνει η παράσταση αυτή αντικείμενο υγιούς, θετικής συζήτησης στο σήμερα και για πάντα.
#eftalivegr: Ο Ακτιβισμός του Λουίς Σεπούλβεδα, συγγραφέα του έργου, είναι αξιοσημείωτος. Έζησε πολυτάραχη ζωή, εξόριστος από την πατρίδα του σε διάφορα μέρη και πέρασε έξι μήνες μαζί με τους Ινδιάνους του Αμαζονίου που καθόρισαν τη ζωή και το έργο του. Ως εκ τούτου κάθε κείμενό του φέρει πολυάριθμα μηνύματα, κοινωνικά οικολογικά και άλλα. Αισθάνεστε, ως ομάδα, βαρύ το φορτίο της απόδοσης του μηνύματος;
Γιώτα Κασιμιάδου: Η έγνοια μας κι η επιθυμία μας ήταν να μη βγει διδακτισμός, ότι κουνάμε το δάχτυλο στον θεατή. Θέλουμε να περάσει κ είναι βαρύ φορτίο όντως, αλλά θέλουμε αυτό να γίνει με έναν τρόπο λίγο πιο ελαφρύ, ίσως και υποσυνείδητα.
#eftalivegr: Απόσπασμα του έργου, διδάσκεται στην Α’ Γυμνασίου του ελληνικού Σχολείου, υπάρχει στο σχολικό βιβλίο υπό τον τίτλο, «Το Μαύρο Κύμα». Απευθύνεται, λοιπόν, σε εφήβους. Πόσο σημαντικό είναι να διδάσκονται τέτοιου είδους κείμενα στα παιδιά, έχουν πραγματικά τη δύναμη να επηρεάσουν τον τρόπο σκέψης τους, ώστε να συζητούμε για μια εκ θεμελίων αλλαγή στο μέλλον από αυτήν τη γενιά;
Γιώτα Κασιμιάδου: Πιστεύω πως ναι, η απάντηση είναι ότι η επιρροή στη σκέψη και την κοσμοθεωρία μπορεί να είναι πολύ σημαντική. Έχω ακούσει από δασκάλους να το προωθούν στα παιδιά ως ανάγνωσμα, αλλά και το γεγονός ότι υπάρχει μέσα στο βιβλίο του Οργανισμού προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα και σαφώς άλλο κύρος στο έργο. Το να περνιούνται τέτοιου είδους μηνύματα στα παιδιά, σε μια τρυφερή ηλικία, δημιουργική, μπορεί να μείνει στη παιδική ψυχή και να έχει καθοριστικό αντίκτυπο στη μετέπειτα ζωή. Μπορεί να σημαίνει αλλαγή στην κοσμοθεωρία του. Σκέπτομαι πολλές φορές πώς αντιδρούσα εγώ βλέποντας παλιά τις ταινίες της Disney. Ήθελα, ως παιδί και ως έφηβη αργότερα, να περάσω κατευθείαν στον Ακτιβισμό, να σηκωθώ, να φωνάξω, να πάρω τηλέφωνο τον Μπους- τον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ- να διαμαρτυρηθώ, να μιλήσω να μην κάτσω με σταυρωμένα τα χέρια. Κατ’ αναλογία και τώρα, βλέποντας ένα παιδί, ακούγοντας ένα τέτοιο μήνυμα, μπορεί να το μετουσιώσει, με το πάθος της ηλικίας σε ερέθισμα για δράση. Επομένως, ναι, μπορεί να διαμορφώσει και τη μετέπειτα προσωπικότητά του.
#eftalivegr: Μόλυνση των θαλασσών και άρα διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας, πάλη με τη διαφορετικότητα και την διαχείρισή της, μείζονα ζητήματα του σύγχρονου κόσμου. Η θεατρική πράξη σαν καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, μπορεί να συνεισφέρει το δικό της λιθαράκι στην ευαισθητοποίηση;
Γιώτα Κασιμιάδου: Όλες οι παραστατικές τέχνες έχουν αυτό το πλεονέκτημα. Περνώντας το μήνυμα του εκάστοτε κειμένου, ευαισθητοποιούν και κινητοποιούν, εμπνέουν και ακόμη και εξεγείρουν τον νου και την ψυχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι μπορεί να φύγω από μία παράσταση και να θέλω στον δρόμο να χορέψω, να τραγουδήσω, να κινηθώ. Μόνο η σωματική κίνηση μπορεί να δώσει έναυσμα και στη σκέψη, να κινητοποιηθεί και το πνεύμα δηλαδή και όλο αυτό να επηρεάσει και τη συνολική έκφρασή μου.
#eftalivegr: Το κείμενο στο οποίο βασίζεται η παράσταση πραγματεύεται το ζήτημα της διαφορετικότητας. Πόσο επίκαιρο διαρκώς είναι το θέμα αυτό και με ποιον τρόπο η διαχείρισή του επηρεάζει την καθημερινότητά μας;
Γιώτα Κασιμιάδου: Το ζήτημα αυτό είναι συνεχώς μπροστά μας και καλούμαστε να βρίσκουμε τους τρόπους. Τα παιδιά, για παράδειγμα, στα σχολεία, κλήθηκαν σε πολύ ευαίσθητες ηλικίες, πολύ πρόσφατα, να ανταπεξέρθουν σε ερεθίσματα του διαφορετικού, προσπαθώντας να διαχειριστούν και αυτά τις προκλήσεις του μεταναστευτικού κύματος, των προσφύγων στη χώρα μας αλλά και παντού. Και μας έδειξαν τον δρόμο! Έπρεπε να βρουν τον τρόπο να συμπεριφερθούν όπως το υπαγόρευε η ψυχή τους και αυτό έκαναν.
Αλλά και σε άλλες περιπτώσεις, με άλλες εκφάνσεις της διαφορετικότητας, πέραν του φυλετικού, καλούμαστε όλοι να βρίσκουμε τρόπους να στεκόμαστε μπροστά σε αυτές χωρίς πρόβλημα, χωρίς να έρχεται κανείς σε δύσκολη θέση από το πώς θα κινηθούμε ή το πώς θα μιλήσουμε. Είναι όλα αυτά μπροστά μας και δίπλα μας διαρκώς και πρέπει να έχουμε μηχανισμούς διαχείρισης. Τα ερεθίσματα, ειδικά, στα παιδιά σήμερα είναι πάρα πολλά, αν αναλογιστεί κανείς τη δύναμη και ευελιξία του Διαδικτύου. Καλούνται να αλληλοεπιδρούν, να δέχονται εικόνες και ερεθίσματα και πιστεύω ότι είναι πολύ πιο έτοιμα απ’ όσο υπήρξαμε εμείς και είμαστε ως τώρα. Έχουν διαμορφωμένη άποψη ήδη από πολύ μικρές ηλικίες. Ο δρόμος για εκείνα είναι πολύ πιο απλός, και ορθός, θεωρώ, απ’ ότι ο δικός μας.
#eftalivegr: Πιστεύεις ότι είναι η κοινωνία έτοιμη να δεχτεί στηλιτευτικό σχόλιο, μέσω του εκάστοτε κειμένου, για τη συνολική της στάση απέναντι σε οποιαδήποτε έκφανση του διαφορετικού;
Γιώτα Κασιμιάδου: Σε κάθε περίπτωση, θα έπρεπε να είμαστε! Αναμφίβολα.
Δεν μπορεί να είναι καθόλου εντάξει το γεγονός οποιουδήποτε εκτοπισμού της διαφορετικότητας. Εκφοβισμού και άλλως παραπλήσιων μεθόδων μισαλλοδοξίας και άρνησης συνύπαρξης με το διαφορετικό. Θα έπρεπε να είναι δεδομένη η αποδοχή, να μην τίθεται ως θέμα συζήτησης, σήμερα και ποτέ. Είναι άλλο να συμπαθήσεις και άλλο να μπορείς να αλληλεπιδράσεις και να συνυπάρξεις με άτομα διαφορετικά. Είναι ανάγκη να μπορούμε!
#eftalivegr: Θεωρείς σημαντικό το ανέβασμα παραστάσεων που έχουν άμεση σχέση με στηλίτευση γεγονότων βίας και εκφοβισμού; Αρχίζει η τέχνη να κάνει πλέον έντονο σχόλιο απέναντι σε τέτοια φαινόμενα. Ποια είναι η άποψή σου για το ζήτημα;
Γιώτα Κασιμιάδου: Είναι θεωρώ ξεκάθαρα καθήκον και υποχρέωση της Τέχνης να λειτουργεί και προς αυτήν την κατεύθυνση. Να θίγει ακόμη και σημεία και «κείμενα» της κοινωνίας πιο ευαίσθητα ή με την ταμπέλα των «ταμπού», απλώς γιατί συμβαίνουν και δε γίνεται να μη μας αφορούν. Όσο υπάρχουν, η Τέχνη οφείλει να τα αγγίζει. Ώσπου να φθίνουν και να πάψουν να υφίστανται.
#eftalivegr: Εγωισμός, αδιαφορία, μικρόνοια. Τρία στοιχεία που συνθέτουν ένα απροσπέλαστο τείχος μπροστά στα μάτια και τις ψυχές μας. Η παράσταση αυτή τι έχει να αντιτάξει απέναντι σε όλα αυτά, ώστε να καθαρίσει την ψυχή, να γκρεμίσει αυτό το τείχος;
Γιώτα Κασιμιάδου: Η παράστασή μας είναι ακριβώς έτσι φτιαγμένη. Να σπάσει τα κλαδιά του μίσους, του εγωισμού και της αδιαφορίας απέναντι στον διπλανό και σε όποιον βρίσκεται σε ανάγκη. Είναι λέξεις, εικόνες, είναι ρυθμός και είναι τελικά το “βέλος” εκείνο που αναζητούμε και που θα διαπεράσει το τείχος και θα αρχίσει σταδιακά , μεθοδικά να το γκρεμίζει. Η εικόνα του γλάρου με τον γάτο να συνυπάρχουν και να αλληλοβοηθιούνται είναι ένα οξύμωρο που όμως φανερώνει πολλά. Δύο ζώα που κανονικά στην τροφική αλυσίδα αλληλοσπαράσσονται, εδώ όχι μόνο βρίσκουν τρόπους, αλλά το ένα στηρίζεται στο άλλο για να μπορέσει να υπάρξει. Είναι όλο μία εικόνα δυνατή που θα χτυπήσει στην καρδιά και θα μείνει στον νου. Τόσο διαφορετικά πλάσματα κι όμως τόσο κοντά το ένα στο άλλο! Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η παράστασή μας δεν απευθύνεται μόνο σε μικρούς θεατές, είναι για όλους, μικρούς και μεγάλους.
#eftalivegr: Κατά τη γνώμη σου, ένας καλλιτέχνης πρέπει να είναι πολιτικοποιημένο ον, ώστε να μπορεί να φέρει και να αποδίδει το μήνυμα ενός κειμένου; Πρέπει να υπάρχει σαφής θέση του καλλιτεχνικού υποκειμένου απέναντι στα πράγματα ή η αποστασιοποίηση, η ουδετερότητα είναι οι ασφαλέστερες λύσεις;
Γιώτα Κασιμιάδου: Θεωρώ ότι το θέατρο είναι μια πολιτική πράξη σε κάθε έκφανσή του, ανέκαθεν. Σαφέστατα και η ουδετερότητα κάθε άλλο παρά βοηθητική μπορεί να είναι σήμερα. Έτσι κι αλλιώς, καθετί που γίνεται γύρω μας, μας επηρεάζει, μας συνταράσσει ή μας απωθεί, μας δίνει κατεύθυνση να συνεχίσουμε να δίνουμε μηνύματα και να προχωράμε. Δε γίνεται να μείνουμε ανεπηρέαστοι. Η ουδετερότητα από ένα σημείο και μετά είναι ανέφικτη. Δεν μπορείς να μένεις αμέτοχος! Οι καταστάσεις επιτάσσουν τη σαφή τοποθέτηση, χωρίς ακόμη και να το επιδιώκουμε, πολλές φορές. Τα πάντα είναι πολίτική πράξη και η πολιτική ακουμπά τα πάντα. Άρα δεν μπορείς να μη στέκεσαι κάπου!
Το tricky part, βέβαια, είναι να μπορείς να οριοθετείσαι συνδυαστικά πάντα και στο πλαίσιο της ομάδας. Όλοι έχουμε την ιδεολογία μας και μόνο μέσα από συνεννόηση και αλληλοκατανόηση μπορεί να λειτουργήσει η ομάδα, η συνεργασία. Έτσι λειτουργεί και ως προς το μήνυμα της παράστασης το πράγμα, πρέπει να υπάρχει συναπόφαση, ομαδικά πάλι να υπάρχει κοινός τρόπος και γνώμονας σχετικά με την απόδοσή του, προς τα πού δηλαδή επιθυμούμε να κινηθεί το έργο και το μήνυμά του προς το κοινό.
Ακόμη όμως και αυτό για να συμβεί και να συμβεί με τρόπο υγιή, θα πρέπει ο καλλιτέχνης, ως μονάδα, να φέρει και τη δική του θέση, να τη βάζει στο τραπέζι της συζήτησης.
Θέατρο Σοφούλη | «Η ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ έναν γλάρο να πετάει»