Ένα ιδιαίτερο εργαστήριο φιλοσοφίας για τη γνώση, την τέχνη, την επιστήμη με γενικό τίτλο «Φιλοσοφικοί Διάλογοι», διοργανώνουν το Ινστιτούτο Φιλοσοφίας και Τεχνολογίας και το Μουσείο Ηρακλειδών. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του εργαστηρίου είναι έργο του Γιάννη Σταματέλλου*, προέδρου του ΙΦΤ.
Το εργαστήριο κρατά αποστάσεις τόσο από την παρουσίαση υπό μορφή διαλέξεων όσο και από τη σεμιναριακή δομή άλλων εγχειρημάτων. Προσεγγίζει φιλοσοφικές ερωτήσεις και αναζητήσεις, αναδιατυπωμένες ώστε να αγγίζουν την εποχή και τον σύγχρονο άνθρωπο, και αναπτύσσει τον προβληματισμό με τη σωκρατική μέθοδο των ερωτήσεων και απαντήσεων, ωθώντας τους συμμετέχοντες να δώσουν οι ίδιοι τις απαντήσεις ή να θέσουν οι ίδιοι τα ερωτήματα, τους περιορισμούς, τους κανόνες.
Το εργαστήριο επιδιώκει την προσέγγιση θεμελιωδών ζητήματα για την γνώση, την τέχνη, την επιστήμη και την ανθρώπινη φύση. Μέσα από ομαδικές συζητήσεις και βιωματικούς διάλογους οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, να διαμορφώσουν και να παραθέσουν επιχειρήματα υποστηρίζοντας τη θέση τους, όπως και να αναγνωρίσουν την αξία διαφορετικών απόψεων και ιδεών.
Η βάση του εργαστηρίου είναι η «εξ’ αντικειμένου απορία»: ξεκινώντας από ένα φιλοσοφικό ερώτημα, οι συμμετέχοντες καλούνται να αναρωτηθούν και να συζητήσουν, υπό την μορφή Σωκρατικού διαλόγου, τόσο τους διαφορετικούς τρόπους απόκτησης της γνώσης (γλώσσα, συναίσθημα, λογική, αισθήσεις, φαντασία), όσο και τους αντίστοιχους τομείς οι οποίοι εμπλέκονται στην παραγωγή και στην ανακάλυψη της γνώσης (ιστορία, τέχνη, επιστήμη, ηθική, μαθηματικά και πολιτισμός).
Το εργαστήρι θα ολοκληρωθεί σε 10 ανεξάρτητες και αυτοτελείς συναντήσεις που θα διεξαχθούν τις Τετάρτες 1, 8, 15, 22 και 29 Μαρτίου – 5 και 26 Απριλίου – 3, 10 και 17 Μαΐου από 18:30 – 20:30
Στόχοι του εργαστηρίου είναι:
- η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και του φιλοσοφικού διαλόγου
- η κατανόηση της δύναμης της γνώσης και του αναστοχασμού
- η σύνδεση διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων όπως τα μαθηματικά, η τέχνη και η επιστήμη
- η κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η γνώση, δημιουργείται, κριτικά εξετάζεται, αξιολογείται και εμπλουτίζεται από διαφορετικά άτομα και κοινωνικές ομάδες
- η αναγνώριση διαφορετικών τρόπων σκέψης και ζωής τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο
- η αναθεώρηση ιδεολογιών και προκαταλήψεων
- η ανάπτυξη πειστικού λόγου και επιχειρημάτων
- η δημιουργία νέων ερωτημάτων, εξηγήσεων, υποθέσεων, εναλλακτικών ιδεών και προτάσεων σχετικά με τους μεθόδους της γνώσης και την προσωπική εμπειρία των συμμετεχόντων
- η βιωματική θεώρηση της φιλοσοφίας μέσα από την εμπειρία της “σκέψης από κοινού”
Θεματικό Πρόγραμμα Συναντήσεων
1. Τι είναι η γνώση; Πως σχετίζεται με την ανθρώπινη φύση;
2. Υπάρχει αντικειμενική αλήθεια, ή μόνο γνώμες;
3. Μας εξαπατούν οι αισθήσεις;
4. Πως συνδέεται η γλώσσα με τη σκέψη και τον κόσμο;
5. Ποια είναι η δύναμη της λογικής και ποια των συναισθημάτων;
6. Τι είναι η τέχνη; Εκφράζεται πάντα στο ωραίο;
7. Τι είναι τα μαθηματικά; Ανθρώπινη εφεύρεση ή ανακάλυψη;
8. Μας οδηγεί η επιστήμη σε βέβαιη γνώση;
9. Ποια είναι τα όρια μεταξύ ηθικά σωστού και λάθους;
10. Διαφοροποιείται η γνώση σε διαφορετικούς πολιτισμούς;
(*) Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΛΟΣ γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1970 στην Αθήνα. Είναι ιδρυτής και πρόεδρος του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας και Τεχνολογίας. Το 1991 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην επιστήμη της πληροφορικής. Από το 1992 μέχρι το 1997 εργάστηκε ως προγραμματιστής και αναλυτής στον τομέα της πληροφορικής.
Το 2001 απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα (Μaster of Arts) στην αρχαία φιλοσοφία από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας και το 2005 τον διδακτορικό του τίτλο (PhD) από το ίδιο πανεπιστήμιο με θέμα τον Πλωτίνο και τους Προσωκρατικούς. Εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής (Postdoctoral Researcher) στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης (2010-2012) και συνεργάτης ερευνητής (Research Associate) στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (2011-2014). Από το 1999 διδάσκει ηθική, επιστημολογία, αρχαία φιλοσοφία και φιλοσοφία της τεχνολογίας στη μέση και ανώτερη ιδιωτική εκπαίδευση.
Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία: Plotinus and the Presocratics (2007, SUNY Press), Computer Ethics: A Global Perspective (2007, Jones and Bartlett), Φιλοσοφία και Θρησκεία στην Ύστερη Αρχαιότητα (2007, Εκάτη), Introduction to Presocratics: A Thematic Approach to Early Greek Philosophy (2012, Wiley-Blackwell), Plotinus and the Moving Image (Brill 2018), όπως και άρθρα, δοκίμια και μεταφράσεις στον τομέα της αρχαίας φιλοσοφίας και της ψηφιακής τεχνολογίας.